CÔNG BÌNH VÀ YÊU THƯƠNG

Công bình được rút ra từ sự bình đẳng nền tảng của mọi người, được dựa trên nguồn gốc chung, bản tính, và vận mệnh của họ. Để duy trì sự bình đẳng này con người được Tạo Hoá phú cho những quyền tự nhiên, vạch rõ cho con người những quyền công dân, và chuyển đổi những quyền có thể chuyển nhượng qua các khế ước. Công bình đòi hỏi sự tôn trọng đối với ba thể loại quyền; can thiệp vào bất cứ quyền nào cũng là bất công. Công bằng xã hội bảo đảm cho tính thiêng liêng của các khế ước và buộc phải tuân theo chúng.

Một khế ước là một sự thoả thuận hỗ tương qua đó hai hay nhiều nhân vị bị ràng buộc với nhau trong việc thực hiện (làm) hay loại bỏ (không làm) điều gì. Một khế ước giá trị có hiệu lực và thực sự trói buộc, một khế ước hợp pháp (licit) là một khế ước được ký kết theo luật; một khế ước có thể có giá trị mà không hợp pháp, và ngược lại.

Các bên ký kết phải là những người (những nhân vị) có thẩm quyền, với việc vận dụng lý trí đủ (đủ để suy xét) cho một hành vi nhân linh. Luật thiết  định có thể thêm vào đó những điều kiện sâu xa hơn.

Vấn đề của một khế ước phải là một điều có thể, hiện hữu, được xác định, có thể được chuyển nhượng, và hợp pháp. Một khế ước làm điều sai trái thì không có giá trị và là một khế ước bị cấm đoán thi hành; người đã thực hiện khế ước có thể yêu cầu và chấp nhận giá cả, dù người kia không nhất thiết phải chi trả.

Sự ưng thuận hỗ tương có nghĩa là mỗi sự đồng ý tự do đều dựa trên quan điểm sự ưng thuận của người bên kia. Những sai lầm bản thể vô hiệu một khế ước, nhưng những sai lầm về phẩm tính phụ thuộc thì không, trừ khi đó là về một điều gì đó được đặt ra như là một điều kiện rõ ràng. Sự sợ hãi nào tiêu huỷ sự ưng thuận thì làm vô hiệu một khế ước; luật thiết định có thể vô hiệu những khế ước có giá trị cách tự nhiên được ký kết dưới sự cưỡng ép.

Vượt lên trên những tuyên bố khắt khe của công bình, chúng ta được đòi hỏi phải yêu thương tha nhân, bởi họ cùng chia sẻ nhân tính với chúng ta (họ là những nhân vị). Tình yêu thương thì đối nghịch trực tiếp với lòng căm thù, căm thù là làm hoặc ước mong điều tai hại cho người khác hay hoan hỉ vì sự bất hạnh của anh ta.

Luật tự nhiên ngăn cấm chúng ta căm thù kể cả kẻ thù của mình, và đòi hỏi sự tha thứ. Điều này không nghịch với việc đưa các tội phạm ra cho nhà nước trừng phạt, hay đòi hỏi sự đền bù cho những thiệt hại của chúng ta. Kẻ thù thì chắc chắn tìm kiếm sự hoà giải (buộc phải giảng hoà), nhưng không cần phải phục hồi lại tình thân thiện trước đây.

Chúng ta buộc phải giúp đỡ người khác trong cảnh khốn cùng, dựa vào sự  khẩn cấp nơi nhu cầu của họ, vấn đề rắc rối chúng ta chịu, và hiệu quả việc giúp đỡ của chúng ta. Chúng ta không buộc phải, dù được phép, giúp đỡ người đang trong tình trạng rủi ro như chúng ta. Từ khước giúp đỡ một người trong trình trạng cấp thiết (tình trạng khẩn trương của nhu cầu họ cần) hay thập tử nhất sinh, khi chúng ta có thể giúp đỡ mà không gặp những khó khăn quá đáng, là sai trái; nhưng chúng ta không bị buộc phải đi giải quyết mọi sự gian khổ thông thường chúng ta gặp phải.

Một dịp tội là một lời nói hay một hành động dẫn đến một việc làm sai trái khác. Cớ vấp phạm được trao cách trực tiếp nếu hành vi xấu của người khác là có chủ ý như là một phương tiện hay một cùng đích; gián tiếp, nếu nó là một hệ quả có thể thấy trước của một điều gì đó một người thực hiện. Cớ vấp phạm gián tiếp là được phép khi thỏa mãn được nguyên tắc song hiệu. Cớ vấp phạm có thể xảy ra qua ác ý của người đón nhận, và điều này nên được kinh miệt, hoặc qua sự yếu đuối hay sự ngây thơ của anh ta, và điều này nên tránh nếu có thể; nếu không thể, nó có thể được chấp nhận trong sự hối tiếc.

        Sự cộng tác là việc giúp đỡ người khác làm điều sai trái qua việc tham gia hành động với anh ta  hay hỗ trợ cho anh ta các phương tiện. Là cộng tác mô thức nếu chúng ta dự định điều xấu và giúp thực hiện nó (không những dây mình vào mà còn giúp làm sự dữ); là cộng tác chất thể nếu không dự tính điều xấu nhưng giúp người khác thực hiện hành vi xấu của anh ta bằng một hành vi không mang bản chất xấu của ta. Cộng tác mô thức thì luôn là điều sai trái. Cộng tác chất thể thì được phép khi thoả mãn được nguyên tắc song hiệu. Sự tương xứng được thể hiện qua hành vi cân bằng sự dữ chúng ta cộng tác với và sự dữ đe doạ chúng ta nếu chúng ta từ khứơc thi hành, và qua việc lượng định sự cộng tác của chúng ta gần với sự dữ đó như thế nào. Một lý do rất mạnh cần để phân định sự cộng tác chất thể gần; những lý do yếu hơn đáp ứng cho sự cộng tác mô thể xa.